Pardus’tan Osmanlıca Karakter Seti Desteği…
OSMANLICA ELEKTRONİK
DÜNYA İLE TANIŞTI
Yayımylanmaası ile birlikte
Kamu oyunda büyük ilgi gören
Pardus’un geliştiricileri
Bir karakter seti olmadığı için bilgisayar
ortamında varlığını sürdüremeyen
Osmanlıca için harekete geçti. Pardus
sürümlerinin Osmanlıca’yı desteklemeye
başlamasıyla, Osmanlıca
metinler ilk kez metin tabanlı olarak
elektronik ortama aktarılma olanağına
kavuştu. Taranan Osmanlıca belgelerin
hatasız bir şekilde metin haline çevrilip,
başka bilgisayarlarda görüntülenmesini
sağlayacak “Osmanlıca Karakter
Seti”, arşiv çalışmalarını önemli ölçüde
kolaylaştıracak.
Osmanlıca metinlerin elektronik
ortama aktarılması, özellikle araştırmacılara
Osmanlı Devleti arşivlerinin
taranmasına büyük olanaklar sağlayacak.
Bir karakter seti olmadığı için
Osmanlı arşivleri elektronik ortama yalnızca
görsel olarak aktarılabilmekteydi.
Mikrofilm, tüm dünyada kullanılan ve
asıl amacı belgeleri yok olmaya karşı
korumak
u ı b Fotoğraf ta
olan
anl
bir
old
“saklama”
ğundan, bu
yöntemi.
elgelere
“güvenli erişimin” dışında araştırmacılara
terim, kavram, sözcük bazlı tarama
olanağı sağlamıyor. Mikrofilmlerde tutulan
Osmanlı arşivlerinde metin bazlı
taramalar yapılamıyor.
Mikrofilmlere aktarılan Osmanlı arşivlerinde
özel bir olaya ve kişiye ilişkin
elektrik mühendisliği, 431. sayı, ağustos 2007 37
yapılmak istenen araştırmalarda, neredeyse
iki milyon mikrofilme tek tek
bakmak zorunda kalınıyor. Mikrofilmlerin
dışında, bazı yerlerde “çok sınırlı
sayıda” belge, günümüz Türkçesine
de çevrilerek saklanıyor. Ancak ortaya
çıkan metin bir “çeviri” olduğundan,
“belge” niteliğini kaybediyor.
Projenin Hikayesi
700 yıllık Osmanlı arşivlerinin gerçek
anlamda elektronik ortama aktarılması,
Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya
Fakültesi Felsefe Bölümü Bilim Tarihi
Anabilim Dalı Öğretim Görevlisi Ali
Rıza Tosun’un başlattığı girişimler ile
gerçekleşti.
Tosun, uzun çabalar sonunda TSE’den
13026 numaralı “Osmanlıca harflerin
Türkçe klavyeye uyarlanması” isimli
standardın yayınlanmasını sağladı.
T – s O “ n e r ü s l ı y 6 k ı ş a l k a y n u ’ n u o Tossun’un yaklaşık 6 yıl süren “Osdosyamanlıca karakter seti” mücadelesi,
"yazılım devlerinin" Türkiye ofislerinin
kapısını aşındırmakla devam etti. Çok
uluslu yazılım şirketleri ölü ve yalnızca
araştırmacıların kullanacağı bir dil için
kaynak ayırmak istemediler.
Osmanlıca’nın metin tabanlı olarak
aktarılması için girişimlerini sürdüren
Tosun, son çare olarak TÜBİTAK Ulusal
Kriptol
oji Enstitüsü bünyesinde
oji Enstitüsü bünyesinde
faaliyetlerini yürütülen Pardus ekibi
ile temas kurdu. Pardus ekibi, TSE
standardını ve Linux içinde bulunan
karakter setlerini ve araçları inceledikten
sonra bu karakter setinin kısa
sürede hazırlanabileceğini tespit
etti. Osmanlıca belgelerin hatasız bir
şekilde metin haline çevrilip bunun
başka bilgisayarlarda doğru şekilde
görüntülenmesini sağlayacak “Osmanlıca
Karakter Seti”, Pardus ekibi
tarafından yapılan bu çalışmayla ilk
defa hayata geçti. defa hayata geçti