Üniversal Motorların Yapısı ve Çalışma Prensibi

Üniversal motorlar bir fazlı alternatif gerilimle çalışan yaygınkullanım alanına sahip DA seri motorlarına benzeyen motorlardır.Statoru sac levhaların paketlenmesinden çıkıntı kutuplu olarak yapılmışve kutuplara bobinler yerleştirilmiştir.

Rotor ise hem yapısal olarak hem de sargıları tamamen DA makinesiendüvisi gibidir. Stator gibi rotorda silisli saçların paketlenmesindenyapılmıştır. Rotor sargı uçları rotor mili üzerinde bulunan kolektörebağlanır.

Stator ve rotor kendi aralarında seri bağlandığı için her iki sargıdanda aynı devre akımı geçer. Üniversal motorlara AA seri motorları dadenir.

Bir üniversal motorda çekilen akım hem yük, hem endüvi hem de mıknatıslama akımı olarak adlandırılır.

AA nın (+) yarım dalgada kutup bobinlerinden ve endüviden bir yöndeakım geçerken, (-) yarım dalgada ise her ikisinden artı yönde akımgeçer.

Şekle göre N kutbunun altındaki iletkenlerden geçen akım bir yönde ikensağ el kuralına göre bu iletkenler sola doğru itilmek istenerek, Skutbu altındakiler ise ters yönde itilecektir. Endüvinin ikitarafındaki bu kuvvet çiftinin meydana getirdiği moment endüviyidöndürür.

AA nın diğer yarım dalgasında kutuplardan geçen akım ve kutuplardeğişir. Aynı anda endüvi akımıda değişeceğinden her iki tarafında daaynı kuvvet çiftleri oluşacak ve dönme devam edecektir.

Kutup sargılarından ve endüvi devresinden aynı zamanda akım geçtiği için,

• Kutup sargılarından geçen akım gerekli manyetik alanı da meydana getirecektir.
• Endüvi sargılarından geçen akım ise gerekli momenti oluşturacaktır.

Kutuplarda gerekli mıknatısiyet meydana geldiğine ve endüvisargılarından akım geçtiğine göre “manyetik alan içinden akım geçeniletken alan dışına itilir.” prensibine dayanarak endüvi dönmeyebaşlar.