Split Tipi Klimalar Cihazı Soğutma Sistemi ve Parçaları

Split Tipi Klimalar Cihazı Soğutma Sistemi ve Parçaları
Resim 1.5: Split klimanın görünüĢü
Split tip klimalar pencere tipi klimaların kullanıldığı her yerde kullanılabileceği gibi özellikle pencere tipi uygulamaların mümkün olmadığı yerlerde de çözüm sunan cihazlardır; çünkü, iklimlendirilmesi düĢünülen birimde pencere veya dıĢa açılan bir duvara gerek kalmadan da montajları yapılabilir. Diğer taraftan pencere tipi klimalara göre daha sessiz ve daha verimli çalıĢmaları ve ilk yatırım ve montaj maliyetlerinin fazla olmayıĢı uygulama alanlarını her geçen gün artırmaktadır.
Genelde iki veya daha fazla üniteden oluĢan split klimalar, ev tipi ve küçük iĢ yerleri bölümlerinin (oda vb.) iklimlendirilmesine yönelik uygulamalarında kullanılmaktadır. AlıĢılmıĢ tasarım yapısı iç ve dıĢ ayrı ünitelerden oluĢur. DıĢ ünite bir tanedir ve çoğu zaman bir, iki, üç veya daha fazla iç üniteyi destekleyecek Ģekilde tasarlanmıĢtır (Resim 1.8); fakat birçok uygulamada iç ünite sayısı ikiyi geçmez. Bu tip klimalar için oda tipi termostatlardan yararlanılır ve bu sayede farklı iklimlendirme programlarına ayarlanmıĢ iç ünitelerin birbirinden bağımsız çalıĢması sağlanır. Aynı zamanda böyle aynı soğutma çevrimi üzerinde, çok iç üniteden oluĢan sistemin montajı da sisteme ait tecrübe, teknik bilgi ve beceri gerektirir.
Resim 1.6: Duvar tipi split klimanın kullanım yerleri

Günümüzde üretilmekte olan split klimalar soğutma, ısıtma, nem alma (kurutma) ve filtrasyon fonksiyonlarıyla arzu edilen konfor Ģartlarını sağlar. Genellikle ısı pompalı (heat pump) modelleri, kıĢı yumuĢak geçen iklim bölgelerinde ısıtmada da ekonomik çözüm sunar. Tek fazlı ve üç fazlı elektriki beslemeli üretilmektedir. Cihaz ısıtmada yaklaĢık 2 KW enerji harcayarak gücü 4,8KW olan rezistanslı ısıtıcının verdiği ısıya eĢ değer ısı vermektedir (Resim 1.7).
DıĢ ve iç üniteden meydana gelen sistem, bakır borularla birbirine bağlanarak kapalı bir devre oluĢturur. Hermetik yapılı (pistonlu, rotary veya scroll tip) kompresör ve soğutucu akıĢkanın yoğuĢturulduğu kondenser dıĢ ünite içinde yer alır. Kondenser ünitesindeki ısı transferini hızlandıran kondenser fanı da dıĢ ünite içindedir. SıvılaĢan soğutucu akıĢkanın kondenserden evaporatöre geçiĢinde genleĢme elemanı olarak kılcal boru veya genleĢme valfı kullanılır. Isıtma durumunda (heat pump sistemi) gazın akıĢ yönünü değiĢtiren dört yollu valf kullanılır. Bu sayede çevrim yönü değiĢtirilerek ısıtma veya soğutma gerçekleĢtirilir.
Evaporatörde soğutma iĢini gerçekleĢtirmiĢ soğutucu akıĢkan kompresör tarafından emilir. Evaporatörle kompresör arasına yerleĢtirilen bir sıvı ayırıcı (akümülatör) sayesinde kompresöre sıvı hâlde soğutucu akıĢkan girmesi önlenir.
Resim 1.7: Split klimanın iç yapısı
9
 Split Klima ÇeĢitleri ve Kullanıldığı Yerler
Split klima uygulamaları çok yaygın olarak kullanıldığından birçok değiĢik tasarımı mevcuttur. Bunlar;
 Duvar tipi (evler, küçük iĢ yerleri),
 Salon tipi (evler, lokantalar, iĢ yerleri),
 Yer tipi (hasta odaları, bankalar, iĢyerleri vb.),
 Tavan tipi (bankalar, lokantalar vb.),
 Asma tavan tipi (mimarî tasarım uygulamalarında, iĢyerlerinde, lokantalarda, otellerde, hastahanelerde vb.),
 Asma tavan kanallı tip (otel, lokanta, pastahane vb.) tasarımları vardır
Resim 1.8: Split klimanın çeĢitleri ve kullanım yerleri
 ÇalıĢma Prensibi
Buzdolaplarında olduğu gibi sıkıĢtırmalı soğutma çevrimlidir. Kondenser fanlı bir motorla cebri soğutmalıdır. Soğutucuda (evapta) yine fan sayesinde etrafa ısıyı cebri olarak dağıtır. Kondenser ve soğutucu aynı özelliklere sahip olup Ģekil 1.1′ den görüleceği gibi dört yollu vana ile soğutkanın (gazın) dolaĢımı tersine çevrilerek hem soğutma hem de ısıtma yaptırılmaktadır.
 Soğutma ĠĢlemi
ġekil 1.1’ de klimanın soğutma yapısının gaz akıĢı görülmektedir. Ekovat soğutucudan aldığı gazı dört yollu vana üzerinden kondensere basar. Kondenserde soğutkan gaz sıvılaĢır. Sıvı gaz kılcal borulardan geçerek soğutucuya ulaĢır. Sıvı soğutkanın hacmi soğutucuda
10
(evapta) geniĢleyip basıncı düĢtüğünden, buharlaĢarak etrafındaki ısıyı alır. Fan motoru oda içinden veya aynı anda dıĢardan aldığı havayı soğutucu peteklerin üzerinden oda içine üfler. Hava, soğutucu yüzeyine ısısını ve neminin bir kısmını bırakır. Soğutucu peteklerinden geçerken ısısını kaybettiği gibi hava içindeki su buharı yoğunlaĢacağından, hava içindeki fazla nem de alınmıĢ olur. Petek önüne konan filtrelerde hava, toz vb. maddeler, süzülerek temizlenmiĢ olur. Fan sayesinde oda havası da hareketlenmiĢ olur. Böylece oda serinlemiĢ olur.
ġekil 1.1: Klimanın soğutma yapmasının gaz yolu Ģeması
 Isıtma ĠĢlemi
ġekil 1.2’de ise klimanın ısıtma yapmasının gaz akıĢı görülmektedir. ġekilden anlaĢılacağı üzere dört yollu vana sayesinde gazın akıĢ yönü değiĢtirilerek soğutucu (evap) kondenser durumuna, kondenser ise soğutucu durumuna gelmiĢtir Soğutucu dıĢarıda, açık alanda bulunmaktadır. Kondenser ise oda içerisinde kalmaktadır. Ekovat, soğutucudan emdiği gazı kondensere basar. Kondenserde basıncı ve ısısı yükselen soğutkan, fan sayesinde soğutularak sıvı hale getirilir. Kondenser ısısının fan ile odaya üflenmesi sonucu oda ısınmıĢ olur. Kondenserde sıvı halindeki soğutkan dıĢarıdaki soğutucuya ulaĢtığında, düĢük basınçta buharlaĢmak suretiyle ısıyı alarak ekovat tarafından emilerek kondensere basar. Olay tekrarlanmıĢ olur. Böylece oda içi ısınmıĢ olur.
11
ġekil 1.2: Klimanın soğutma yapmasının gaz yolu Ģeması
Klimayla ısıtma ve soğutma yapılırken dıĢ ortamın sıcaklığı çok önem arz eder. DıĢarının hava sıcaklığı arttıkça klima soğutma iĢlemini daha uzun sürede gerçekleĢtirir. DıĢarının hava sıcaklığı azaldığında ise içerinin ısıtılması daha uzun süre alır. Klimanın ısıtma özelliği ya sahip olduğu bir elektrikî rezistansla ya da ters çevrimle (ısı pompası Özelliği bulunan modellerle) sağlanabilir. Bu sistemlerden herhangi birinin mevcudiyeti ısıtma fonksiyonunu yerine getirmek için yeterli olur. Ancak, ısı pompası özelliğine sahip klima, rezistanslı tip klimaya göre kıĢı ılıman geçen bölgelerde (dıĢ ortam sıcaklığı bağlı olmak üzere, 8 °C ve üzerinde) 3 -4 kat daha ekonomik ısıtma gerçekleĢtirebilir.
ġekil 1.3: Klimalarda kullanılan 4 yollu vana
12
4 yollu vana, heat pumplarda kullanılan bir çalıĢma kontrolüdür. 4 yollu vana diye adlandırılır; çünkü 4 soğutucu boru bağlantısı vardır. Heat pump (ısı pompası) tersine soğutma çevrimi kullandığından böyle bir cihaz gerekmektedir. Gaz yolunun değiĢtirmek suretiyle klimayı ısıtmadan soğutmaya soğutmadan ısıtmaya çevirir.

Posted in Genel.