Faz-Toprak Arızası direklerde koruma iletkenleri Ve Topraklama

Bilindiği gibi ülkemizde enerji taşımada kullanılan (36 kV ve altı) direklerde koruma iletkenleri kullanılmamaktadır.Taşımada demir,beton ve ağaç direkler kullanılmakta olup bu direklerde koruma topraklamasının yapılaması yönetmelik gereği zorunludur.

 

Ölçmeden ,hesap kitap yapmadan yatırdığımız yada yapacağımız bir ENH direğinin yakının da veya uzağında neler oluyor hep birlikte izleyelim.

Toprak teli olmayan bir hatta bir faz- toprak arızası olan ve direğin civarında toprakta gerilim (alan şiddeti) hesabı:

E= ( I / 2π. X² ). s formülüyle hesaplanır.

Burada E : V/ m (Volt/ metre) Faz – torak arıza akımında direğin ekseninden X metre uzaktaki alan şiddetini

X : m (metre) Faz – Toprak akımı akan direk ekseninden uzaklık

s : ohm. m Toprak özgül direnci

I : A Faz- toprak arıza akımında direkte toprağa akan arıza akımı S metre uzaklık ta toprakta bir adım gerilimi için

gerilim düşümü :

E.S = I (S.s / 2 πx² ) formulü ile hesaplanır.

 Ancak yağmurlu havalarda faz – toprak arıza akımı her istikamette toprağa yayılmayıp daha çok toprak yüzünde dağıldığından yukarıdaki gerilim düşümü yaklaşık olarak aşağıdaki gibi olacaktır.

E.S = I (S.s / 2 πx) bu nedenle yağmurlu havalarda adım gerilimi çok fazla artar.

Şimdi örnekle bu olayı ne olacak hesaplayalım.

ÖRNEK: Faz-toprak arıza akımı I= 200 A ,bir direk ekseninden x= 5 metre uzaklıkta adım aralığı S=0,6 metre olan ve toprak özgül direnci s=37 ohm.m olan bir arazide

A-Yağmurda adım gerilimini

B-Kuru havada adım gerilimlerini hesaplayalım.

Yukarıdaki formülde verilenleri yerine koyduğumuzda;

A= Yağmurlu havada ES= 200 . ( 0,6.37 / 2.3,14.5 ) = 142 Volt

B-Kuru Havada ise ES = 200.(0,37.0,6/2.3,14.5² ) = 28 Volt

Yukarıdaki hesapta da görüleceği gibi kuru havada adım gerilimi düşük iken yağmurlu havada hemen hemen 5 katına çıkmakta ve tehlikeli olmaktadır.

Bu durum da canlıların can güvenliği tehlike altındadır. Bu durumda can ve mal güvenliğini sağlamak için hesap yapalım yani kısa devre akımını ,toprak özgül direncini ölçelim,topraklamayı tasarlayalım,boyutlandıralım,hesap kitap yaptık istenilen değerleri elde edemediğimizde tesisin izolasyon seviyesini yükselterek faz toprak arıza akımını engellenmesini sağlayacak şekilde ENH direklerini seçelim.

 
Kaynak:Yüksek gerilim tekniği (TEK)

Posted in Uncategorised.

Bir cevap yazın