İletişimde Uydu Sistemleri
Uydu Haberleşmesinin Kısa Tarihçesi:
Uyduları kullanarak küresel iletişim fikri ilk olarak ünlü İngiliz bilim adamı ve bilim kurgu yazarı Arthur C. Clarke tarafından Mayıs 1945’te ortaya atılmıştır. "Dünya merkezinden 42,000 km yukarıda 24 saatlik periyotla dönen uzay terminalleri zinciri sayesinde tüm iletişim sorunu çözülebilir. Kurulacak uzay terminallerinin yörünge üzerindeki yerleşimi için pek çok ayarlama gerekse de Şekil-1’de gösterilen metot en kolay olanıdır. Yerden bakan gözlemciye göre ekvator üzerinde dünya merkezin-den 42,000 km yükseklikte bulunan terminaller oldukları yerde gözükeceklerdir. Bu metot yeryüzünde yönlü alıcı kurulumunu büyük ölçüde kolaylaştıracaktır."
Uydular kullanım amaçları
Uydular, kullanım amaçlarına göre 4 bölümde incelenirler;
1) Meterolojik uydular
2) Askeri amaçlı uydular
3) Araştırma uyduları (Land Sat)
4) İletişim uydular
1) Meterolojik uydular (Meteosat): hava tahminleri yapmada güvenilir ve ekonomik yöntemler oluşturulmasını sağlamışlardır. Oniki saatte bir, dünyanın her yöresine meteorolojik bilgi veren meteorolojik uyduların yörüngeleri, kuzey-güney doğrultusundadır. Bugün iki tür meteosat kullanılmaktadır: NOAA ve Nimbus
2) Askeri amaçlı uydular: süper devletlerin: erken uyarı, nükleer patlamaların incelenmesi, keşif ve askeri hareketlerin gözlenmesi gibi amaçlar ile uzaya fırlattıkları uydular ,çeşitli yörüngelerde görev yapmaktadırlar
3) Araştırma uyduları (Land Sat): Ziraat ve ormancılık alanlarında, su ve diğer yer yüzü kaynaklarını araştırmada kullanılır. Land Sat’lar:
Deniz suyu kirliliği, petrol artıklarının tespiti.
Ormanların ve ziraat alanlarının araştırılması, yangınların izlenmesi
Şehir bölge planlama ve haritalanması
Buzul hareketlerinin takip edilmesi
Yeryüzü kaynaklarının (petrol,maden,doğal gaz) araştırılması amaçlarına yöneliktir.
4) İletişim uyduları:İncelememiz kapsamına,yörüngeleri ve amaçları açılarından. Geostasyoner iletişim uyduları da girmektedir. İletişim uyduları, kapsadıkları yayın alanlarına gönderdikleri sinyalin gücüne göre sınıflandırılırlar. Bir uydunun gücü, yayın yapan elemanın, yani TWTA ‘nın (Travelling Tube-Amplifier) gücü ile belirlenir
Uydunun Yapısı
Uyduları yapı bakımından üç bölüme ayırabiliriz. Birinci bölüm hizmet bölümü denilen ve uyduyu yörüngede tutan, hareketlerini düzenleyen, dengeleyen kimyasal ve elektriksel tepki motorlarını, hareket sistemini, yakıtı ve aküleri barındıran bölümdür. İkinci bölümde uydunun ana görevini yerine getiren transponderler, bilgisayarlar vb. tüm haberleşme donanımı yer almaktadır. Üçüncü bölüm ise güneş levhaları ve tüm antenlerin bulunduğu dış kısımdır. Uydunun tasarımı, haberleşmenin niteliği ile doğrudan ilgilidir. Dünya üzerinde bir yörüngede bulunan uydunun alıcı ve verici antenlerinin, dünya üzerinde istenen bir noktaya yönlendirilebilmesi için antenlerin her zaman dünyaya dönük olması gerekmektedir. Aksi halde iletişimin sürekliliği sağlanamayacaktır.
Uydu Kontrolü
Dünya yüzeyine göre sabit bir nokta üzerinde dolanan bir iletişim uydusunun iletişim işlevleri, yörüngenin ve durumun tam bir denetimini gerektirir. Durum denetimi, antenleri yöneltmek için gereklidir.
Frekans Planları
Günümüz uydu haberleşme sistemlerinde, varolan iletişim ağını kullanarak daha verimli ve yüksek hızda haberleşme yapabilmek amacıyla çeşitli çoklu erişim yöntemleri kullanılmaktadır. Aşağıda bu tekniklerden en çok kullanılan üçü hakkında bilgi verilecektir