Salı, 11 Eylül 2007
Birçok nedenle elektrik enerjisinin ölçülmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu amaçla kullanılan cihazlara Elektrik Sayacı denilir. Elektrik Sayaçları; ölçülen noktadan geçen gücü zaman ekseninde toplayarak genellikle kwh – kvarh – Mwh – Mvarh cinsinden kaydeden cihazlar olarak tanımlanabilir.Sayaçlar bir noktadan geçen enerjiyi ölçmek için; ölçüm noktasından geçen akımın değeri ile o noktanın gerilim değerine ihtiyaç duyarlar.
ELEKTRONİK SAYAÇ VE ÖLÇÜ
TRANSFORMATÖRLERİ
1) ENERJİ VE ÖLÇÜMÜ
a) Genel Bilgiler
– Mevzuat
– Tanım
– Enerji Ölçümü İçin Gereken Büyüklükler
– Üç Fazlı Sistemlerde Sanal Güç
– Sanal(Zahiri) Güç, Aktif Güç, Reaktif Güç
– Faz Açısı – Güç Katsayısı Aktif Güç – Reaktif Güç
– Aktif Güç-Reaktif Güç
– Aktif Yük Durumu
– Aktif Güç ve Aktif Enerji
– Endüktif Reaktif Yük Durumu
– Kapasitif Reaktif Yük Durumu
– Reaktif Güç ve Reaktif Enerji
– Güç Katsayısı (Cos Φ)
 
; – Güç Sarfiyatı Yönünden Tüketiciler
1) Aktif Güç Tüketiciler:
2) Reaktif Güç Tüketiciler:
* Endüktif Reaktif Güç Tüketiciler
* Kapasitif Reaktif Güç Tüketiciler
– Reaktif Güç ve Reaktif Güç Çekilmesinin Sisteme Etkileri
– Güç Katsayısının (Cos Φ) Düzeltilmesi
– Kompanzasyon İle Güç Katsayısının Düzeltilmesi
– Aşırı Kompanzasyon
– Şebekemizde Kullanılan Sayaçlar
– Tüketilen Enerjinin Hesabında Hataya Neden Olan Faktörler
– Hatalı Ölçüme Neden Olan Durumlar
– Okunan Endeksin Hatalı Olmasına Neden Olan Bazı Durumlar
– Endeks Çarpanının Hatalı Olmasına Neden Olan Durumlar
– Elektronik Sayaçlarda İmpuls Sayısına, Mekanik Sayaçlarda Disk Tur Adedine Göre Ölçü Sisteminin Kontrolü
– Belirli Bir Süre Boyunca Sayaçtan İmpuls Sayılarak Yapılan Kontrole İlişkin Hesaplama
– Bir İmpulsun Süresi Ölçülerek Yapılan Kontrole İlişkin Hesaplama
– Tek Fazlı Bir Ölçü Sisteminin Yerinde Kontrolüne İlişkin Örnek
– Üç Fazlı Bir Ölçü Sisteminin Yerinde Kontrolüne İlişkin Örnek
– Ölçü Sisteminin İmpuls/Tur Sayısına Göre Kontrolünde Dikkat Edilmesi Gereken Bazı Hususlar
2) ELEKTRİK SAYAÇLARI
a) Yapısına göre sayaçlar
b) İmalat ve Bağlantı Şekline Göre Sayaçlar
c) Devreye Bağlanma Şekline Göre Sayaçlar
d) Ölçülen Enerjiye Göre Sayaçlar
e) Fonksiyonlarına Göre Sayaçlar
f) Kullanım Yerine Göre Sayaçlar
3) MEKANİK SAYAÇLAR
a) Mekanik Elektrik Sayaçları
b) Mekanik Elektrik Sayaçlarda Kaydediciler ( Numaratörler )
– İbreli Tip Kaydediciler
* İbreli Tip Kaydedicili Sayaçlar-1
* İbreli Tip Sayaçlar-2
– Tamburlu Tip Kaydediciler
* Tamburlu Tip Kaydedicili Sayaçlar-1
* Tamburlu Tip Kaydedicili Sayaçlar-2
c) Sayaç Sabitesi (Kh)
d) Kaydedici Sabitesi (Kr)
e) Mekanik Sayaçlarda Endeks Tespiti
– Doğrudan Bağlı Mekanik Sayaçlarda Endeks Tespiti
– Ölçü Transformatörleri İle Bağlı Mekanik Sayaçlarda Endeks Tespiti
* Etiketinde Primer ve Sekonder Değerler Belirtilmiş Sayaçlarda
* Etiketinde Sadece Sekonder Değerler Belirtilmiş Sayaçlarda
– Etiketinde Belirtilenden Farklı Çevirme Oranlı Ölçü Transformatörleri İle Devreye Bağlı Mekanik Sayaçlarda Endeks Tespiti Tespiti-1
* Etiketinde Sadece Sekonder Değerler Yazılı Sayaçların Bağlı Olduğu Ölçü Transformatörlerin Farklı Oranlı Transformatör İle Değiştirilmesi Halinde
* Sayacın Etiketinde Belirtilen Primer Ve Sekonder Değerlerinden Farklı Oranlı Ölçü Transformatörler İle Devreye Bağlanması Halinde
f) Toplayıcı Akım Transformatörleri
g) Ölçü Transformatörleri İle Bağlı Sayaçlarda Hata Oranları
4) ELEKTRONİK SAYAÇLAR
– Standartlar
– Çalışma Sıcaklıkları
– Özellikleri
– Avantajları
– Elektronik Elektrik Sayaçlarının İç Yapısı
– Sıvı Kristal Gösterge (LCD)
– Piller
-Gerçek Zaman Saati Arızası
– Demant
– Demant Sıfırlama Esnasında Saklanan Bilgiler
– Yük Profili
– Yük Profili Kapasitesi
– Yük Profilinden Nerelerde Faydalanılır?
– Hafıza Bilgileri ve Kodları
– Dikkat Edilmesi Gereken Bazı Hususlar
– Yük Profilinden Yapılan Tespitlere İlişkin Bazı Örnekler
Örnekler
* Akım Trafolarının Sekonderlerinin Şöntlenmesi
* Sayacın Belirli Dönemlerde Enerji Kaydetmemesi
* Sayacın Hafıza Bilgilerinin Tümünün Sıfırlanması Nedeni İle Yük Profilinde Oluşan Durum
5) SAYAÇ BAĞLANTILARI
– Tek Fazlı Aktif Sayacın Bağlantısı
– Tek Fazlı Aktif Sayacın Bağlantısı (Faz giriş çıkışı ters)
– Tek Fazlı Aktif Sayacın Bağlantısı (Faz-nötr uçları ters)
– Doğrudan Bağlanan Üç Fazlı Aktif Sayacın Bağlantısı
– Akım Trafoları İle Bağlanan Üç Fazlı Aktif Sayacın Bağlantısı
– Akım ve Gerilim Trafoları İle Bağlanan Üç Fazlı Aktif Sayacın Bağlantısı
– Akım ve Gerilim Trafoları İle Bağlanan Üç Fazlı Aktif Sayacın İki Gerilim Trafosu İle Bağlanması
– Üç Fazlı İki Elemanlı (Aron) Aktif Sayacın Bağlantısı
– Doğrudan Bağlanan Üç Fazlı Aktif Sayacın Bağlantısı (Bir fazın akım giriş çıkışı ters)
– Doğrudan Bağlanan Üç Fazlı Aktif Sayacın Bağlantısı (İki fazın akım giriş çıkışı ters)
– Doğrudan Bağlanan Üç Fazlı Aktif Sayacın Bağlantısı (Üç fazın akım giriş çıkışı ters)
– Akım Yönü Tersliği
– Bağlantılarda Temassızlık Durumu
– Sayaç Bağlantılarında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
6) ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ
a) Akım Transformatörleri
b) Gerilim Transformatörleri
c) Sayaçların Akım Ve Gerilim Transformatörleri İle Bağlanması
d) Toplayıcı Akım Transformatörleri
1) ENERJİ VE ÖLÇÜMÜ
a) GENEL BİLGİLER
– Mevzuat
* EPDK Sayaç Tebliği
* TEDAŞ Asgari Şartları
* Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 3516 Sayılı Ölçüler ve Ayar Kanunu ile, İkincil Mevzuatı
– Tanım
Birçok nedenle elektrik enerjisinin ölçülmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu amaçla kullanılan cihazlara Elektrik Sayacı denilir.Elektrik Sayaçları; ölçülen noktadan geçen gücü zaman ekseninde toplayarak genellikle kwh – kvarh – Mwh – Mvarh cinsinden kaydeden cihazlar olarak tanımlanabilir.
– Enerji Ölçümü İçin Gereken Büyüklükler
Sayaçlar bir noktadan geçen enerjiyi ölçmek için; ölçüm noktasından geçen akımın (I) değeri ile o noktanın gerilim (U) değerine ihtiyaç duyarlar.Bu nedenle; sayaçlara akım ve gerilimin uygun şekilde girilmesi gerekir.
– Üç Fazlı Sistemlerde Sanal Güç
S =3.U faz. I faz formülü ile ifade edilir.
a-) Yıldız bağlı sistemlerde:
Elektrik-elektronik mühendisi Mehmet Sayın tarafından derlenen yazının tamamına buradan ulaşabilirsiniz.