I) KAYDEDİCİLER
Kaydediciler
Kaydediciler Dijital devrelerde sık olarak kullanılmaktadır. Bu yüzden dijital elektronikte önemli bir yer tutarlar. Kaydediciler binary (1 ve 0) bilgileri saklamaya yararlar. Kaydedicilerde her bir bitlik bilgi için bir adet flip-flop kullanılmaktadır. her bir flip-flop 1 veya 0 bilgisini tutar. Fakat bu kaydediciler geçici olarak bilgi tutarlar. Yani besleme olduğu sürece bilgiyi tutar, besleme kesildiğinde ise bilgiyi kaybederler. Kaydediciler iki gruba ayrılırlar bunlar, seri ve paralel kayıt yapan kaydedicilerdir. Girişlerinde olduğu gibi çıkışlarında da iki gruba ayrılırlar. Bunlara göre Seri Giriş – Seri Çıkış, Seri Giriş – Paralel Çıkış, Paralel Giriş – Paralel Çıkış ve son olarakta Paralel Giriş – Seri Çıkış olamak üzere toplam 4 gruba ayrılırlar. Bu kaydediciler kaydetme işlemini kaydırmalı olarak yaptıkları için bunlara Kaydrmalı Kaydediciler de denmektedir. Şimdi de kaydedicilerin çeşitlerini inceleyelim.
1) Seri giriş – Seri çıkış Kaydırmalı kaydedici :
Kaydedicilerde D tipi, J-K tipi ve R-S tipi flip-floplar kullanılmaktadır. En ideali ise D tipi flip-floplardır. Bu yüzde biz D Tipi flip-flop kullanacağız. J-K veya R-S tipi flip-flop kullanmak için giriş ucu J-K flip-flopta J, R-S flip-flopta ise S ucları olacaktır. Bu uclarla diğer uclar arasına da değil kapısı bağlanacaktır. Aşağıda 4 bit Seri giriş – Seri çıkış kaydırmalı kaydedicinin FF’lardan oluşan iç yapısı görülmektedir.
Yukarıda da görüldüğü gibi FF’lar birbirlerine seri yani ardarda bağlanmıştır. A FF’unun girişine 1 bilgisi uyguladığımızı farzedelim. Bu durumda iken bir clock palsi uygulardak girişteki 1 bilgisi A FF’unun Q çıkışında görülür. Şimdide giriş ucuna 0 bilgisi uygulayalım. Qa çıkışı da 1 olduğu için B FF’unun girişine 1 uygulanmış olur. Bu durumda clock palsi verirsek B FF’unun girişi 1 olduğu için Qb çıkışı 1, A FF’unun girişi de 0 olduğu için Qa çıkışı 0 olacaktır. Buraya kadarki durumu incelediğimizde Qa çıkışı 0, Qb çıkışı ise 1 olmuş durumdadır. Bizim uyguladığımız bilgi ise 1 0 bilgisidir. Bu durumda kaydediciye vermiş olduğumuz 1 0 bilgisi kaydedilmiş oldu. Daha sonra verilecek olan iki adet binary bilgide de biraz önceki vermiş olduğumuz 1 0 bilgisi son iki FF’a kayacak, ilk iki FF’a da sonraki verilen bilgiler yerleşecektir. Dörtten daha fazla bilgi verildiği anda ise her fazlalık bilgide kaydedicinin içindeki son bilgi kaybolacaktır. Kaydediciye kaydettiğimiz bilgileri geri almak için ise dört adet clock palsi verilmesi yeterlidir. her clock palsinde bilgiler kaydedici çıkışından birer birer alınacaktır. Bilgiler alındığında ise kaydedicideki bilgi kaybolacaktır.
2) Seri giriş – Paralel çıkış Kaydırmalı kaydedici :
Bu tip kaydedicide kayıt işlemi Seri giriş – Seri çıkış kaydedici ile aynı şekilde olamaktadır. Seri giriş – Paralel çıkış kaydedicinin Seri giriş – Seri çıkış kaydediciden tek farkı tüm çıkışlarından dışarıya uc çıkartılmış olmasıdır. Bu sayede bilgi okunması daha hızlı olacaktır. Ayrıca Bilginin okunması için clock palsi uygulanmasına da gerek yoktur. Bilgi okunduktan sonra da kaydedici içindeki bilgi kaybolmayacaktır. Aşağıda Seri giriş – Paralel çıkış kaydırmalı kaydedicinin FF’lardan oluşan iç yapısı görülmektedir.
3) Paralel giriş – Paralel çıkış Kaydırmalı kaydedici :
Bu kaydedici türünde ise tüm giriş ve çıkışlardan dışarıya uc çıkartılmıştır. Kayıt işlemi için tüm giriş uclarına bilgiler uygulanır ve clock palsi verilir. Bu durumda bilgiler kaydediciye yüklenmiş olur. Ayrıca tüm çıkışlarda da bu bilgiler görülmektedir. Bilgilerin okunması halinde kaydedicideki bilgiler kaybolmaz. Aşağıda Paralel giriş – Paralel çıkış kaydırmalı kaydedicinin FF’lardan oluşan iç yapısı görülmektedir.
4) Paralel giriş – Seri çıkış Kaydırmalı kaydedici :
Paralel giriş – Seri çıkış kaydedicide ise kayıt işlemi Paralel giriş – Paralel çıkış kaydedici ile aynıdır. Çıkış tek uctan oluşur. Çıkıştan bilgi okumak için her bir bit için bir clock palsi uygulanır ve bilgiler birer birer okunur. Bilgiler okunduktan sonra kaydedici içindeki bilgiler kaybolur.