Enerjinin açık hatları ile iletilmediği yerlerde elektrik enerjisinin iletme ve dağıtmak amacı ile yer altı kabloları kullanılır. Havai hattın kullanma imkanı olmayan yerlerde nehir, göl ve deniz geçişlerinde veya tehlike arz eden yerlerde bu kabloların kullanılması zorunluluk arzedebilmektedir.Bu yazıda konu ile ilgili pratik bilgiler verilecektir.
DÖŞENEN YER ALTI KABLOLARININ DİĞER TESİSLERDEN UZAKLIĞI
Haberleşme kablolarına 50 cm.
Kanalizasyon su ve hava gazı borularına 50 cm.
Yapı duvarlarına ve diğer tesislere 70 cm. (OG kabloları duvara uzaklığı) 70 cm.
Demiryolu geçişlerinde derinlik en az 150 cm büz içinde olacak ve bir yedek geçiş bulundurulmalıdır.
Direğe çıkışlar gaz borularıyla olacak ve toprak üstü boyu 1,5 m’den az olmamalı, kroşelerle üç yerden monte edilmelidir.
Yüksek kabloların beton kanal içerisine döşenmesi durumunda kanal derinliği 30 cm genişliği ise d= (2n+1) cm olmalıdır. Ancak genişlik sınırı 20 – 100 cm arasında olmalıdır. d = kablo çapı n = kablo sayısı
Kablolar birbirine ek kutularında (muflarda) bağlantı yapılmalıdır.
Ek yerlerinde herhangi bir arıza durumunda S şeklinde 2m. Bir fazlalık bırakılmalıdır.
YERALTI KABLOLARININ YAPIMINDA DIKKAT EDILECEK HUSUSLAR
Mekanik tahribata ve ekin nem almasına engel olacak iyi bir elektriki bağlantı temin edebilecek şekilde olması gerekir.
Dış kılıf iyice temizlenmeli.
Kabloyu keserken iletken ile izolasyon arasında bir gevşeme olmaması için iletken uçlarının bağlanması.
Dış kılıf ve izolasyon maddesi soyulurken iletkenin damarlarına zarar verilmemesine dikkat edilmeli.
İletken yüzeyleri (çapak) çok iyi temizlenmeli.
Kablo iletken demeti büklüm yönü tersine döndürülmemeli.
İrtibat klemenslerinin kablo kesitine uygun olmasına dikkat edilmeli.
İrtibat klemensleri ve vidalarının temiz olması, iyice sıkılmasına özen gösterilmelidir.
Ek malzemeleri hazır olmalı ve hazırlıklar tekrar gözden geçirilmeli.
Protolin maddenin kullanma tarihine ve hava ile irtibatının olup olmadığına dikkat edilmelidir.
Protolin maddenin kullanma tarihine ve hava ile irtibatının olup olmadığına dikkat edilmelidir.
Kanal derinlikleri;
1kV’luk kablolar için h=40-50 cm
1-10kV’luk kablolar için h=60-70 cm
10-35kV’luk kablolar için h=80-100 cm
olacaktır.
AG – OG YER ALTI KABLO EKİ BAŞLIĞI YAPIMINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Kablo başlıkları harici ve dahili olmak üzere ikiye ayrılır. Başlık yapılmasının amacı dahili bağlantılarda kısa devre darbelerine karşı korumak harici tesislerde ise nemin kabloya sızıntısını önlemektir.1kV’tun altında dahili tesislerde kablo başlığına gerek yoktur.
1kV’tan sonraki dahili tesislerde kablo başlığı yapma zorunluluğu vardır.
Kablo başlıklarında kablo pabucu kullanılacak ve lehimle doldurulacak.
YER ALTI KABLO ARIZALARI
İmalat hataları.
Nakliye ve depolama.
Tesis hataları.
Montaj hataları.
Mekaniki dış etkiler.
Kimyasal ortam etkileri.
Termik etkiler.
Manevra ve atmosferik gerilim darbeleri.
Eskime ve yaşlanmaya göre,
Not: Dağıtım tesislerinde en çok kullanılan kablolar verilmiştir.
| Kablo Anma Kesiti(mm2) | Akım Taşıma Kapasitesi | |
| Toprakta(A) | Havada(A) | |
| 1×4 1×6 1×10 4×4 4×6 4×10 4×16 3×25+16 3×35+25 3×50+25 3×70+35 3×95+50 3×120+70 3×150+70 3×185+95 3×240+120 |
65 83 110 46 58 77 100 130 155 185 230 275 315 355 400 460 |
46 58 80 34 44 60 80 105 130 160 200 245 285 325 370 435 |
YVV (NYY) TS 212
KULLANILDIĞI YERLER: Enerji kablosu olarak toprak altında, kablo kenarlarında, hariçte ve dahilde, yer altında, tatlı suda (özel olarak imal edilmesi halinde tuzlu suda). Enerji şalterlerinde, endüstriyel tesislerinde ve şalt tesislerinde kullanılır.
YAPISI:Tek damarlarda 1.5-10 mm2 den 400mm2 ye kadar çok tellidir. Yalıtkan kılıfla yalıtılmış ve üzerine dış kılıf geçirilmiştir. 2-4 damarlarında 10mm2 kadar tek telli, 10mm2 den büyük kesintilerde çok tellidir. Birbirine burulmuş damarlar üzerinde ortak kılıf ve üzerinde siyah dış kılıf vardır. NVY(NMY) TS 833 E GÖRE
KULLANILDIĞI YERLER: Rutubetli yerlerde, sıva altı ve üstü sabit tesislerde kullanılabilir. Yangın ve infilak tehlikeli olan iş yerlerinde, bina dışı açık tesislerde kullanılabilir. Yalnız yer al
tında kullanılabilir. Yalnız yer altında kullanılmaz.
YAPISI: Bakır iletkeni 100mm2ye kadar tek telli, 16mm2den sonra çok tellidir. Dış termoplastik kaplıdır.
OG KABLOLARIProtothen-x Yalıtkan Kabloların Tarifi: Çok telli, bakır iletkenli dielektrik kayıpları çok küçük PROTOTHEN-X yalıtkanlı, elektriki alanı homojenleştirici özel iç ve dış yarı iletken tabakalı, yüksek kısa devre akımlarına karşı uygun kesitte ve özel olarak takviye edilmiş bakır ekranlı, PROTODUR dış kılıflı bir damarlı orta gerilim enerji kablosu olarak kullanılır.Kullanıldığı Yerler: Elektriki kayıpları emsallerine oranla çok küçük olan bu kablolar, kısa devre akımlarının büyük olduğu yerleşme ve endüstri bölgelerinin elektrik enerjisi ile beslenmelerinde ve yük artışları beklenen şebekelerde, hariçte, kablo kanallarında, dahilde ve toprak içinde kullanılırlar. Özel olarak imal edildiklerinde tatlı ve tuzlu suda kullanılırlar
| Kablo Anma Kesiti(mm2) | Gerilim (8,7/15 kV | Gerilim (20,3/35 kV) | ||
| Toprakta(A) | Havada(A) | Toprakta(A) | Havada(A) | |
| 1×25+16 1×35+16 1×50+16 1×70+16 1×95+16 1×120+16 1×150+25 1×185+25 1×240+25 3×25+16 3×35+16 3×50+16 3×70+16 3×95+16 3×120+16 3×150+25 3×185+25 3×240+25 |
155 185 217 264 313 353 384 429 490 133 160 189 230 275 312 350 394 456 |
140 170 205 256 311 359 401 457 536 114 138 165 204 247 284 322 367 430 |
– 214 251 306 363 410 449 503 576 – 181 214 261 313 356 400 441 510 |
– 233 279 348 421 483 540 615 718 – 176 210 262 319 364 418 478 562 |
Not: Dağıtım tesislerinde en çok kullanılan OG kabloları verilmiştir.
Kaynak:kcetaş