ELEKTRİK ÇARPMASI VE SONUÇLARI
220 V gerilime çarpılan bir insanın vücudundan yaklaşık 250 mA üzerinde akım göçmektedir.Elektrik akımı geçen vücutta adale krampları oluşması nedeniyle kazaya uğrayan kişi elektriği tutulduğu yeri bırakamamaktadır. Elektrik akımının akış yönü üzerinde canlının kalbi bulunamıyorsa, kalp atışları hızlanmakta, düzenliliğini yitirmektedir. Bunun sonucu kalp hareketleri durmakta, solunum ve kan dolaşımı kesilmesi nedeniyle ölüm olayları meydana gelmektedir. İnsan vücudundan geçen akımın şiddeti, gerilime ve vücudun direncine bağlıdır. Vücut direnci derinin yaş yada kuru olmasına, çapılma yeri ile ayak arası mesafesine göre değişmektedir. elektrik akımının yönü kalp üzerinden geçtiği takdirde kesin ölüm hali içi 50 mA lik akım şiddeti yetebilmektedir.
İnsan vücudundan geçen akımın etkisi:
1 mA Hissedilir
5 mA Hafif kramp
10 mA Genel kramp
15 mA Kas kasılması
25 mA Şiddetli ağrı
50 mA Dayanılmaz acı
100 mA Ölüm
Elektrik Çarpımı ve Önlemi
Elektrikle çarpılmak için akımın vücuttan geçerek + ve – kutuplar arasındaki devreyi tamamlaması gerekir. Pil, batarya, ve akümülatörler doğru akım üretirler. Doğru akım 20-30 volttan sonra çarpılma hissi vermekte ancak tahribat yapmamaktadır. Pil ve oto aküsü ile çarpılmak olası değildir. 30 volt üstü doğru akım (DC) kaynakları tehlikelidir.
Evde kullanılan elektrik alternatif akım (AC) tipindedir. Alternatif akım, 15 volt üstünde çarpılma hissi verir, tahribat yapmaz. 20 volt üstü tehlikeli sayılabilir. Elektriğe temas eden noktalar arası mesafe kısa ise arada kalan doku şiddetle ısınır ve yanar. Yanık, elektrik akımının kuvvetine bağlı olarak artar.
Alternatif akım, kalp üzerinden geçecek olursa, kalbin sinirsel ileti sistemini bozar, kalp durur.
Allternatif akımla çarpılma çok kolaydır. Prizdeki aktif kutba değildiğinde, vücut devreyi tamamlamak için yere basan ayakları kullanır.
Su, elektrik akımını iyi iletir. Kuruyken iletken olmayan tahta, plastik gibi maddeler ıslanınca iletken olurlar.
Yıldırım, doğal elektrik kaynaklarıdır. Yıldırım havadaki durağan elektriğin bir ark ile boşalması demektir. Bu nedenle çocukların yağışlı ve fırtınalı havalarda uçurtma uçurmaları tehlikelidir. Çünkü ıslanan uçurtma ipi iletken hale gelir ve elektirk, ipi elle tutan kişi üzerine boşalabilir.
Ülkemizde yerleşim alanları üstünden geçen ve zaman zaman evlerin çok yakınlarına kadar gelen yüksek gerilim hatları başka bir tehlike kaynağıdır. Bu gibi yerlerde televizyon antenlerin düzeltilmesi için dama çıkılması başlı başına ayrı bir tehlikedir. Çocukların uçurtmalarını almak için bir sopayla tellere dokunmaya kalkışmaları ölümle sonuçlanan kazalara yol açmaktadır. Bu hatlara 20 m. den daha yakına gelmek son derece tehlikelidir.
Elektrik çarpmalarında alınması gereken önlemler
* Saç kurutucusunu ve elektrikli ısıtıcıyı banyo küvetinin ve lavabonun yakınlarına koymayın.
* Islak ortamda elektrikli cihaz çalıştırmayın. Banyoda saç kurutucusu kullanmayın
* Prizlere emniyet kapağı takın
* Evde topraklı priz kullanın
* Yuvasından çıkmış, telleri açıkta kalmış prizleri tamir ettirin
* Sigortaları tel sararak yenilemeyin, orjinal malzeme kullanın
* Elektrikli cihazları fişe takmadan önce kapalı olduklarına emin olun
* Elektrikli ev aletlerini kullanım talimatlarına uygun kullanın
* Sigortayı kapatmadan elektrikle ilgili hiçbir iş yapmayın
* Evi uzunca bir süre terk edecekseniz sigortaları kapatın
* Ekmek kızartma aletini kahvaltı masasına almayın. İçinde sıkışan dilimi çatal, bıçak gibi nesnelerle kurcalamayın
* Sıcak ütüyü kablosunun üstüne koymayın
* Elektrikle uğraşırken kalın lastik tabanlı ayakkabı giyin
Elektrik çarpmalarında yapılması gerekenler
* Elektriği kesmek için sigortaları kullanın
* Lastik tabanlı ayakkabı giyin, kuru bir lastik eldiven takın
* Elektrik akımını iletmeyecek kuru bir cismin üzerine çıkın
* Elektrik çarpan kişinin yakınındaki kablo gibi iletkenleri, yalıtkan bir çubukla uzaklaştırın
* Hastayı giysilerinden çekerek bölgeden uzaklaştırın
* Son muayeneyi yapmayı öğrenmek için tıklayın.
* Hasta hala nefes alıp vermiyorsa ve nabzı yoksa solunum yardımı ve kalp masajına girişiniz.
Elektrik çarpmalarında yapılmaması gerekenler
* Elektrik çarpan kişiye kalın lastik tabanlı ayakkabınız yoksa dokunmayın
* Sigortaları kapatmadan yaralıya temas etmeyin
* Çıplak elle çarpılmış kişiye dokunmayın
* Çocukları olay yerinden uzak tutun
* Dokunmak için iletken cisimler kullanmayın