Transformatörlerde Polarite Tayini Nasıl Yapılır Resimli Anlatım
Bir fazlı transformatörlerde polarite tayini iki şekilde yapılır.
Ø Doğru akım ile polarite tayini
Ø Alternatif akım ile polarite tayini
Ø Doğru Akım ile Polarite Tayini
Doğru akım ile polarite tayini daha çok ölçü transformatörlerinde ve küçük güçlü
transformatörlerde uygulanabilir. Pil yeterli değilse pil yerine akü de kullanılabilir.
Transformatörün primer devresine, devreden akım geçirecek şekilde bir akım kaynağı
bağlanır. İkinci devre uçlarına da D.A. voltmetresi bağlanır.
Primer devrenin kapatılıp açılması sırasında sekonder devresindeki voltmetre ibresi;
· Doğru yönde sapıyorsa: Primer devresine bağlanan kaynağın (+) ucu ile
voltmetrenin (+) ucunun bağlandığı sekonder sargı ucu aynı polaritededir.
(Şekil 1.12.a)
· Eğer ters sapma olmuşsa: Sekonder sargı polaritesi de terstir. Bu uçların
dikkatle işaretlenmesi gerekir (Şekil. 1.12.b)
Ø Alternatif Akım ile Polarite Tayini
· Bir Sargılı Transformatörlerde Polarite Tayini
Şekil 1.13: Alternatif akımı ile polarite tayini
Bir sargılı transformatörün polarite tayininde deney bağlantısı, primer sargısının bir
ucu ile sekonder sargısının bir ucu kısa devre edilir. Primer sargısının diğer ucu ile sekonder
sargısının boşta kalan ucu arasına bir A.C. voltmetresi bağlanır. (Şekil 1.13)
Not: Voltmetrenin maksimum değeri primer ve sekonder gerilimleri toplamını
gösterecek değerde olmalıdır.
Primer sargısına bir A.C. gerilim uygulanırsa voltmetre bir değer gösterir.
o Voltmetrede okuduğumuz değer: U1 – U2’yi gösteriyorsa; bu
uçlar ters işaretli ani değerdedir. Şekil.1.13.a’daki gibi
transformatörümüz eksi polaritelidir.
Voltmetrede okuduğumuz değer: U1 + U2’yi gösteriyorsa; bu
uçlar aynı işaretli ani değerdedir. Şekil.1.13.b’deki gibi
transformatörümüz artı polaritelidir.
· İki Sargılı Transformatörde Polarite Tayini
Şekil 1.14: İki sargılı transformatörde sargı uçlarının bulunması
Şekil. 1.14’teki gibi 110 voltluk devreye bağlandığında;
Primer sargılar için;
Primere ait bir sargıya 110 volt verilir.
V1 voltmetresi 220 volt gösteriyorsa;
1 : P1 (+) 2 : P2 (-) 3 : P3 (+) 4 : P4 (-) olur
V1 voltmetresi 0 volt gösteriyorsa;
1 : P1 (+) 2 : P2 (-) 3 : P3 (-) 4 : P4 (+) olur.
Primer sargılar kendi aralarında seri veya paralel olarak bağlanabilir. Seride P2 ile P3 ,
P1 ile P4 şebekeye bağlanır . Paralel bağlamada ise P1 ile P3, P2 ile P4 veya P1 ile P4, P2 ile P3
bağlanır.
Sekonder sargılar için;
V2 voltmetresi 110 voltu gösterirse; 5 : S1 6 : S2 7 : S3 8 : S4 olur.
V2 voltmetresi 0 voltu gösterirse; 5 : S1 6 : S2 7 : S4 8 : S3 olur.
Transformatörün uç işaretleri için;
Primer için ( P1, P2 ), ( A,B ) Yüksek gerilim tarafı ( H1, H2 )
Sekonder için ( S1, S2 ), ( a, b ) Alçak gerilim tarafı ( X1, X2 )
o Akım transformatörü için ( K,L ), ( k,l )
o Gerilim transformatörü için ( U,V ), ( u,v ) olur.
Not: Bu harflendirme yapıldıktan sonra kendi aralarında seri veya paralel bağlandığı gibi,
başka transformatörlere de kolayca paralel bağlanabilir.