Trafolarda İşletme Topraklaması Yapma
Elektrik tesislerinde işletme araçlarının aktif kısımlarının topraklanmasına işletme
topraklaması denir İşletme topraklaması, işletme akım devresinin toprağa karşı potansiyelin
belli bir değerde bulundurulmasına yarar, bu nedenle işletme akım devresi ile toprak arasında
direk bir bağlantı yapılır. Bu yüzden toprak, işletme akım devresinin bir kısmını teşkil eder
ve üzerinden akım geçer.
İşletme topraklaması, topraklanan noktayı toprak potansiyelinde
tutar. Gerilim altında bulunan tesis kısımlarının işletme topraklanmasına bağlanması ile
bunlar sürekli ve geçici olarak topraklanır. Böylece aşırı gerilimler önlenir veya
sınırlandırılmış olur. Koruma topraklamasından yalnız hata halinde bir akım geçtiği halde
işletme topraklaması üzerinden arızasız durumda dahi bir akım geçebilir. İşletme
topraklaması fonksiyon bakımından koruma topraklaması ile yakından ilgilidir. Çünkü
koruma topraklamasında bir fazlı toprak teması devresini işletme topraklaması üzerinden
tamamlayarak bir fazlı toprak kısa devresine dönüşür.
İşletme topraklamasında normal topraklama direncinden başka bir direnç bulunmaz
ise buna doğrudan(direk) topraklama, topraklama omik, endüktif veya kapasitif bir direnç
üzerinden yapılırsa dolaylı(endirek) topraklama denir.
Yönetmelik hükümlerine göre alçak gerilim tesislerinde toprağa karşı gerilimin 250 V
üzerine çıkmasına müsaade edilmez. Bu nedenle şebekenin yıldız noktası topraklanır.
220/380 V’luk bir alçak gerilim şebekesinde yıldız noktası topraklanırsa, her bir faz hattının
toprağa karşı gerilimi 220 V olur. Yıldız noktası topraklanmamış olsaydı, bir fazın toprak ile
temas etmesi halinde diğer iki fazın toprağa karşı gerilimleri 380 V olurdu. Bu da
yönetmeliğe aykırıdır. Transformatörlerin yıldız noktaları direkt olarak veya söndürme
bobini üzerinden topraklanmaktadır. Söndürme bobini yıldız noktası ile topraklayıcı arasına
konur. Bir fazlı bir toprak arızasında arızasız fazların gerilimleri toprağa karşı değişimlerin meydana gelmesini önlemek için gerçekleştirilir. Dolayısıyla aşırı gerilimlerin gelmesine
engel olunur.
Transformatörlerin yıldız noktasının direkt olarak topraklanması yüksek gerilim
tesislerinde işletme ve koruma topraklamasının gerilim değeri 125 V’tur.